Kiều bán mình chuộc cha

Tần ngần dạo gót lầu trang,

Một đoàn mừng thọ ngoại hương mới về.

Hàn huyên chưa kịp giã giề,

Sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao.

Người nách thước, kẻ tay đao,

Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi.

Già giang một lão một trai,

Một dây vô lại buộc hai thâm tình.

Đầy nhà vang tiếng ruồi xanh,

Rụng rời khung dệt, tan tành gói may.

Đồ tế nhuyễn, của riêng tây,

Sạch sành sanh quét cho đầy túi tham.

Điều đâu bay buộc ai làm.

Này ai đan rập, giật giàm bỗng dưng.

Hỏi ra sau mới biết rằng,

Phải tên xưng xuất là thằng bán tơ.

Một nhà hoảng hốt ngẩn ngơ,

Tiếng oan dậy đất, án ngờ lòa mây.

Hạ từ van lạy suốt ngày,

Điếc tai lân tuất, phũ tay tồi tàn.

Rường cao rút ngược dây oan,

Dẫu là đá cũng nát gan, lọ người.

Mặt trông đau đớn rụng rời,

Oan này còn một kêu trời nhưng xa.

Một ngày lạ thói quan nha,

Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền.

Sao cho cốt nhục vẹn tuyền,

Trong khi ngộ biến tòng quyền biết sao.

Duyên hội ngộ, đức cù lao,

Chữ tình chữ hiếu, bên nào nặng hơn.

Để lời thệ hải minh sơn,

Làm con trước phải đền ơn sinh thành.

Quyết tình nàng mới hạ tình,

Dẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha.

Họ Chung có kẻ lại già,

Cũng trong nha dịch lại là từ tâm.

Thấy nàng hiếu trọng tình thâm,

Vì nàng nghĩ cũng thương thầm xót vay.

Tính bài lót đó luồn đây,

Có ba trăm lạng việc này mới xuôi.

Hãy về tạm phó giam ngoài,

Dặn nàng qui liệu trong đôi ba ngày.

Thương tình con trẻ thơ ngây,

Gặp cơn vạ gió tai bay bất kỳ.

Đau lòng tử biệt sinh ly,

Thân còn chẳng tiếc, tiếc gì đến duyên.

Hạt mưa sá nghĩ phận hèn,

Liệu đem tấc cỏ quyết đền ba xuân.

Sự lòng ngỏ với băng nhân,

Tin sương đồn đại xa gần xôn xao.

Gần miền có một mụ nào,

Đưa người viễn khách tìm vào vấn danh.

Hỏi tên rằng, Mã Giám sinh.

Hỏi quê rằng, huyện Lâm Thanh cũng gần.

Quá niên trạc ngoại tứ tuần,

Mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao.

Trước thầy sau tớ lao xao,

Nhà băng đưa mối rước vào lầu trang.

Ghế trên ngồi tót sẵn sàng,

Buồng trong mối đã giục nàng kíp ra.

Nỗi mình thêm tức nỗi nhà,

Thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng.

Ngại ngùng dợn gió e sương,

Ngừng hoa bóng thẹn, trông gương mặt dày.

Mối càng vén tóc bắt tay,

Nét buồn như cúc, điệu gầy như mai.

Đắn đo cân sắc cân tài,

Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ.

Mặn nồng một vẻ một ưa,

Bằng lòng khách mới tùy cơ dặt dìu.

Rằng: "Mua ngọc đến Lam Kiều,

Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường."

Mối rằng: "Đáng giá nghìn vàng,

Gấp nhà nhờ lượng người thương dám nài."

Cò kè bớt một thêm hai,

Giờ lâu ngã giá vâng ngoài bốn trăm.

Một lời thuyền đã êm giầm,

Hãy đưa canh thiếp trước cầm làm ghi.

Định ngày nạp thái vu qui,

Tiền lưng đã có việc gì chẳng xong.

Một lời cậy với Chung công,

Khất từ tạm lĩnh Vương ông về nhà.

Thương tình con trẻ cha già,

Nhìn nàng ông những máu sa ruột dàu.

Nuôi con những ước về sau,

Trao tơ phải lứa, gieo cầu đáng nơi.

Trời làm chi cực bấy trời,

Này ai vu thác cho người hợp tan.

Búa rìu bao quản thân tàn,

Nỡ đầy đọa trẻ, càng oan khốc già.

Một lần sau trước cũng là,

Thôi thì mặt khuất chẳng thà lòng đau.

Theo lời như chảy dòng châu,

Liều mình ông đã gieo đầu tường vôi.

Vội vàng kẻ giữ người coi,

Nhỏ to nàng lại tìm lời khuyên can.

Vẻ chi một mảnh hồng nhan,

Tóc tơ chưa chút đền ơn sinh thành.

Dâng thư đã thẹn nàng Oanh,

Lại thua ả Lý bán mình hay sao.

Thôi xuân tuổi hạc càng cao,

Một cây gánh vác biết bao nhiêu cành.

Lòng tơ dù chẳng dứt tình,

Gió mưa âu hẳn tan tành nưóc non.

Thà rằng liều một thân con,

Hoa dù rã cánh, lá còn xanh cây.

Phận sao đành vậy cũng vầy,

Cầm như chẳng đậu những ngày còn xanh.

Cũng đừng tính quẩn lo quanh,

Tan nhà là một thiệt mình là hai.

Phải lời ông cũng êm tai,

Nhìn nhau giọt vắn giọt dài ngổn ngang.

Mái ngoài họ Mã vừa sang,

Tờ hoa đã ký, cân vàng mới trao.

Trăng già độc địa làm sao.

Cầm dây chẳng lựa buộc vào tự nhiên.

Trong tay đã sẵn đồng tiền,

Dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì.

Họ Chung ra sức giúp vì,

Lễ tâm đã đặt, tụng kỳ cũng xong.

Việc nhà đã tạm thong dong,

Tinh kỳ giục giã đã mong độ về.

Một mình nương ngọn đèn khuya,

Áo dầm giọt lệ, tóc xe mái sầu.

Phận dầu, dầu vậy cũng dầu,

Chút lòng đeo đẳng bấy lâu một lời.

Công trình kể biết mấy mươi.

Vì ta khăng khít, cho người dở dang.

Thề hoa chưa ráo chén vàng,

Lỗi thề thôi đã phũ phàng với hoa.

Trời Liêu non nước bao xa.

Nghĩ đâu rẽ cửa chia nhà tự tôi.

Biết bao duyên nợ thề bồi.

Kiếp này thôi thế thì thôi còn gì.

Tái sinh chưa dứt hương thề.

Làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai.

Nợ tình chưa trả cho ai,

Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan.

Nỗi riêng riêng những bàng hoàng,

Dầu chong trắng đĩa giọt tràn thấm khăn.

Thúy Vân chợt tỉnh giấc xuân,

Dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han.

"Cơ trời dâu bể đa đoan,

Một nhà để chị riêng oan một mình,

Cớ chi ngồi nhẫn tàn canh.

Nỗi riêng còn mắc với tình chi đây."

Rằng: "Lòng rộn rã thức đầy,

Tơ duyên còn vướng mối này chưa xong.

Hở môi ra cũng thẹn thùng,

Để lòng thì phụ tấm lòng với ai.

Cậy em, em có chịu lời,

Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.

Giữa đường đứt gánh tương tư,

Keo Loan chắp mối tơ thừa mặc em.

Kể từ khi gặp chàng Kim,

Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề.

Sự đâu sóng gió bất kỳ,

Hiếu tình có lẽ hai bề vẹn hai.

Ngày xuân em hãy còn dài,

Xót tình máu mủ, thay lời nước non.

Chị dù thịt nát xương mòn,

Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.

Chiếc thoa với bức tờ mây,

Duyên này thì giữ vật này của chung.

Dầu em nên vợ nên chồng,

Xót người mệnh bạc, ắt lòng chẳng quên.

Mất người còn chút của tin,

Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.

Mai sao dầu có bao giờ.

Đốt lò hương ấy, so tơ phím này.

Trông ra ngọn cỏ lá cây,

Thấy hiu hiu gió thì hay chị về.

Hồn còn mang nặng lời thề,

Nát thân bồ liễu, đền nghì trúc mai.

Dạ đài cách mặt khuất lời,

Rảy xin giọt lệ cho người thác oan.

Bây giờ trâm gẫy gương tan,

Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân.

Trăm nghìn gửi lại tình quân,

Mây tơ ngắn ngủi có ngần ấy thôi.

Phận sao phận bạc như vôi,

Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.

Ôi Kim lang. Hỡi Kim lang.

Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây.

Cạn lời hồn dứt máu say,

Một hơi lặng ngắt đôi tay giá đồng.

Xuân Huyên chợt tỉnh giấc nồng,

Một nhà vây lớp, kẻ trong người ngoài.

Kẻ thang người thuốc bời bời,

Mới dầu cơn vựng, chưa phai giọt hồng.

Hỏi: "Sao ra sự lạ lùng.

Kiều càng nức nở mở không ra lời.

Nỗi nàng Vân mới rỉ tai,

Chiếc thoa đây với tờ bồi ở đây.

Này cha làm lỗi duyên mày,

Thôi thì nỗi ấy sau này đã em.

Vì ai rụng cải rơi trâm,

Để con bèo nổi mây chìm vì ai.

Lời con dặn lại một hai,

Dẫu mòn bia đá, dám sai tấc vàng.

Lạy thôi, nàng lại thưa trình,

Nhờ cha trả được nghĩa chàng cho xuôi.

Sá chi thân phận tôi đòi,

Dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu.

Xiết bao kể nỗi thảm sầu.

Khắc canh đã giục nam lâu mấy hồi.

Kiệu hoa đâu đã đến ngoài,

Quản huyền đâu lại giục người sinh ly.

Đau lòng kẻ ở người đi,

Giọt rơi thấm đá tơ chia rũ tằm.

Trời hôm mây kéo tối rầm,

Dàu dàu ngọn cỏ đầm đầm cành sương.

Rước nàng về đến trú phường,

Bốn bề xuân tỏa một nàng ở trong.

Ngập ngừng thẹn lục e hồng,

Nghĩ lòng lại xót xa lòng đòi phen.

Phẩm tiên rơi đến tay hèn,

Hoài công nắng giữ mưa gìn với ai.

Biết thân đến bước lạc loài,

Nhị đào đã bẻ cho người tình chung.

Vì ai ngăn đón gió đông,

Thiệt lòng khi ở đau lòng khi đi.

Trùng phùng dầu họa có khi,

Thân này thôi có ra gì mà mong.

Đã sinh ra số long đong,

Còn mang lấy kiếp má hồng được sao.

Trên yên sẵn có con dao,

Giấu cầm nàng đã gói vào chéo khăn.

Phòng khi nước đã đến chân,

Dao này thì liệu với thân sau này.

Đêm thu một khắc một chầy,

Bâng khuâng như tỉnh như say một mình.